با مسخ آموزه های اسلامی و تحریف ایجاد شده در آن توسط بنی امیه در سالهای اولیه حیات اسلام، مشکلات عدیده ای برای امت اسلامی پیش آمد.
انحراف در بدنه حاکمیت اسلامی و گسترش ظلم و ستم به نام دین و نبود پاسخ های علمی در برابر هجوم شبهات مختلف در مناطق اسلامی، درخت تنومند اسلام را که ریشه در بیت رسالت و امامت داشت، خشک کرد.
با مشغول شدن بنی امیه و بنی مروان و بنی العباس به نزاع های سیاسی، فرصت مناسبی برای امام باقر علیه السلام پیش آمد تا بتواند معارف ناب محمدی را که زلال بوده و از لسان وحی گرفته شده بود و از هر گونه تحریف و دروغ مبرا بود، منتشر نماید.
امام باقر علیه السلام که از سوی نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله شکافنده علوم اولین و آخرین معرفی شده بود، با تأسیس مکتب علمی در مدینه منوره، حیات دوباره به اسلام نیمه جان و زخم خورده بخشید. طوری که آوازه علم و دانش ایشان به تمام بلاد اسلامی نفوذ کرد و علاقه مندان ایشان از سرتاسر کیان اسلامی برای دریافت معارف وحیانی به محضرشان آمده و زانوی تلمذ و شاگری خم نمودند.
بسیاری از بزرگان اهل سنت شاگرد کلاس ایشان شدند و این شاگردی تا زمان امام صادق علیه السلام ادامه داشت.
آنچه از زندگی علمی و سرتاسر مبارزه علمی ایشان می توانیم یاد بگیریم این است که در راه احیای معارف دینی و ترویج آن نباید سستی به خرج داد. اگر معارف ناب الهی درست برای مردم تبیین شود، شیفته دین و دینداری می شوند.
در زمانه فعلی ما که مسلمانان خصوصا جوانان دچار ترور فرهنگی شده اند، نشر و گسترش احادیث امام باقر علیه السلام در موضوعات مختلف و برگزاری جلسلت و نشست های علمی می تواند توان جامعه اسلامی را زیاد کند و در باربر هجوم فرهنگی دشمنان محکم ایستاده و خم به ابرور نیاورد.
مقام مظم رهبری در خصوص امام باقر علیه السلام جمله مهمی دارند که قابل توجه است:
این بزرگوار که حدود هجده سال دوران امامتشان طول کشید، الگوی کامل تلاش و مبارزه و مجاهدت خستگیناپذیر و پر از مشکلات برای اشاعهی دین و کلمهی حق و راه انداختن جریان فکری درست در دنیای آن روز بودند. هدفی که امروز ملت ایران برای آن تلاش میکند ـ یعنی زنده کردن سخن حق در دنیای مادی و منحط و گمراه کننده و غرق در فساد ـ کاری است که امام باقر(علیهالسلام) یکتنه به کمک معدودی از اصحاب خود، در دنیای بزرگ آن روز اسلام انجام میداد[1].
آری امام باقر علیه السلام به تنهایی توانست زنده کننده اسلام و مروج و احیاگر حق طلبی باشند.
مقام معظم رهبری در سخن دیگری فرمودند:
شهادت امام باقر (علیهالسّلام) که یک شهادت داراى پیام بود؛ لذا خود امام باقر وصیت کرد که بعد از او تا ده سال در منا به مناسبت این رحلت، یادبود برپا شود. در میان ائمهى ما این بىسابقه است، بىنظیر است. یاد امام باقر، یعنى یاد سر برآوردن حیات دوبارهى جریان اصیل اسلامى در مقابلهى با تحریفها و مسخهائى که انجام گرفته بود[2].
امروزه آشنایان به معارف باقری یعنی طلاب حوزه های علمیه همچون امام باقر علیه السلام وظیفه اشاعه و ترویج ناب ترین مسائل دین اسلام را دارند؛ آن هم به روشی که امام باقر علیه السلام داشت. یعنی تشکیل جلسات علمی و گعده های معرفتی و نیز شاگرد پروری.
در این زمینه مساجد می تواند به عنوان مکتب سازنده نقش ایفا کند و یا در گروه های اجتماعی این اهداف دنبال گردد.
به امید احیای مجدد اسلام با حضور حضرت بقیة الله الاعظم ارواحنا فداه
محمد علی فتحی
دبیر بنیاد بین المللی غدیر استان البرز