سؤال:
چرا درحکومت حضرت امیر علیه السلام حق برمصلحت غالب بود اما درحکومت مثلا اسلامی مصلحت اشخاص برحق مقدم است و هیچ دولت مردی درصورت خیانت محاکمه نمی شود؟
پاسخ:
زمانه حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام با زمانه ما تفاوت های زیادی دارد. هر زمانی هم اقتضائات خاص خودش را داراست.
در آن زمان در رأس امور شخصیتی معصوم قرار دارد که بر همه ابعاد مسائل آگاهی دارد اما در زمان ما ولی فقیه که نائب عام امام است در راس امور است که علم او به اندازه آن معارفی است که از خاندان عصمت و طهارت به ما رسیده است. طبیعی است درصد این معارف به نسبت آنچه که در نزد مولا امیر المؤمنین علیه السلام بوده ناچیز است.
نظام جمهوری اسلامی در تلاش است احکام اسلام را آنگونه که است در جامعه پیاده کند البته تحقق این هدف سخت است و لی شدنی است.
در نظام جمهوری اسلامی مسئولیت ها به افراد مختلف سپرده شده است و رهبری نظام، خطوط قرمز این نظام را ترسیم نموده اند حال اگر مسئولی در زمینه شغل خود کوتاهی نماید مقصر نه اسلام است بلکه این مسئولی است که بعد از مسئولیت گرفتن به شایستگی وظیفه خود را انجام نداده اند.
دامنه مصلحت اندیشی به قدری گسترده است که در زمان های مختلف مصلحت های گوناگون را می پذیرد. حد نهایی مصلحت، حفظ اسلام و نظام اسلامی است. البته طبیعی است اگر ادامه این مصلحت مضر به اسلام و نظام باشد مسئولین دلسوز اقدام مقتضی را انجام خواهند داد.
در طول تاریخ اثبات شده که در اوج مشکلات اگر تابع ولی امر باشیم موفق خواهیم بود و الا نه.
در زمان امیر المؤمنین علیه السلام امام با مصلحت اندیشی اقداماتی را انجام می دادند ولی همین پیروان وی در برابر حضرت می ایستادند طوری که امام دربرابر آنان فرمود:
حضرت امیر علیه السلام:
اللهم انی قد مللتهم و ملونی و سئمتهم وسئمونی
فابدلنی بهم خیرا منهم و ابدلهم بی شرا منی.
خدایا من (با نصیحت ها ودستوراتم )این مردم را
خسته کرده ام وآنها (دوستان و دشمنان) نیز مرا خسته کرده اند.
آنها از من دلگیر شده اند و من هم از آن ها دلگیرم
پس بجای آن ها کسان بهتری را به من عطا فرما و بجای من
بدتر از من را بر این مردم مسلط کن!(1)
نکته مهم:
هیچ کدام از رهبران انقلاب اسلامی از امام راحل - قدس سره- گرفته تا امام خامنه ای - مد ظله - ادعایی بر اینکه نظام سیاسی موجود در ایران صد درصد حکومت اسلامی است نکرده اند بلکه تعبیر دقیقر از این نظام سیاسی ، نظام اسلامی است و ما در مسیر اسلامی کردن حکومت هستیم تا صاحب اصلی این حکومت یعنی حضرت حجت - عجل الله تعالی فرجه الشریف - آن را رهبری نمایند.
مقام معظم رهبری در این خصوص می فرماید:
همه باید بدانند که نظام اسلامى، فقط یک اسم نیست که بگوییم «نظام، اسلامى شد» و این کافى باشد. خیر! امروز، در دنیا کشورهایى هستند که اسمشان اسلامى است و از اسلام در آنها هیچ خبرى نیست. یا اسمشان «جمهورى اسلامى» یا «حکومت اسلامى» است، اما اسلام در آن‌جاها نیست. ما باید با آنها فرق داشته باشیم. جمهورى اسلامى و نظام اسلامى که یک ملت براى آن این همه زحمت کشیده و فداکارى کرده است، نظامى است که اسلام در دل و در عمل و در وجود یکایک افراد، وجود داشته باشد. این‌طور نیست که بگوییم «نظام، اسلامى شد»، اما اداره، فاسد باشد؛ رشوه‌گیرى رواج داشته باشد؛ بدخواهى و بددلى، همه جا باشد؛ سوء عمل و بدکارگى باشد؛ بیکارگى باشد؛ تنبلى باشد! اینکه نظام اسلامى نیست. نظام اسلامى آن است که انسانها هر کدام، هر روز درصدد بهتر کردن خودشان باشند. در نظام اسلامى، یکى از شعارهاى همیشه زنده‌اش این است که: «من ساوى یوماه فهو مغبون(۲).» من و شما اگر امروزمان مثل دیروز باشد، مغبونیم و سرمان کلاه رفته است. امروز باید جلوتر از دیروز باشیم. از همه جهت، از جمله، از جهات معنوى. در نظام اسلامى، یکى از شعارهاى همیشه زنده این است که هر کسى باید در صدد خودسازى باشد. باید بر گناهان خود گریه کند؛ از بدیهاى خود استغفار و توبه کند؛ کارهاى خوب خود را زیاد کند؛ کارهاى بدش را کم کند و هر ارتباط غلطى را تبدیل به ارتباط درست کند. اگر نظام اسلامى این است، ما نمى‌توانیم قبول کنیم که در نقطه‌اى از اداره‌اى، بدکارى و بیکارگى و شایعه‌پراکنى باشد. چند نفر حقوق دولت را بگیرند و بنشینند صبح تا ظهر شایعه‌پراکنى کنند، حرف مفت بزنند، دلسردى و یأس ایجاد کنند و آدمهاى خوب را مورد طعن و اهانت و مسخره قرار دهند! مگر چنین چیزى مى‌شود؟! آن وقت، در کنار آنها هم یک عده آدمهاى مؤمن، مشغول کار باشند. این و آن یکسانند؟ هرگز چنین چیزى نیست.(3)
پی نوشت:
1- خطبه 25 نهج البلاغه
2- بحارالانوار: ج ۷۱، ص ۱۷۳.
2- بیانات مقام معظم رهبرى در دیدار اعضاى انجمنهاى اسلامى ادارات، کارخانه ها وبیمارستانهاى سراسر کشور،۴ /شهریور/ ۱۳۷۱
