تبانی برای گران کردن اجناس
یکی از بدترین کارها بین برخی بازاریان این است که با هم سر یکی گردن قیمت اجناس با هم تبانی می کنند.
وقتی مشتری برای خرید به بازار می آید متوجه می شود که جنسی که لازم دارد در همه فروشگاه ها یک قیمت دارد.
مشتری بیچاره به خاطر رفع نیازش مجبور می شود که جنس را بخرد.
در این بین آنکه سود کلانی برده و جنس را به قیمت گران فروخته ، فروشنده است. مستی این سود او را می گیرد و اجناس دیگر را در بازار به همین تریتیب می فروشند. این فروشنده تخیل می کند که خدا به او برکت داده و او تاجر خوبی است!!! غافل از اینکه چنین کسبی حرام است چرا که در آن کسب، راضی شده به ضرر یک مسلمانی جنس گران بفروشد.
برای تبیین بحث به قضیه تاریخی دقت کنید:
امام صادق علیهالسلام به یکى از خدمتگزارانش به نام «مصادف» هزار دینار پرداخت و به او فرمود، آماده سفر تجارتى به مصر شو؛ زیرا عائله من زیاد شده و نیاز به درآمد بیشتر دارم. مصادف، با پول امام کالایى تهیّه کرد و همراه گروهى از تجّار رهسپار مصر شد. این گروه وقتى به نزدیکى مصر رسیدند، با کاروانى برخورد کردند که به تازگى از مسیر خارج شده بود. از آنان درباره وضعیّت بازار مصر و موقعیّت کالاى خود در آن پرسیدند و معلوم شد، کالاى تجارتى ایشان که از نیازهاى عمومى مردم بود، در بازارهاى مصر نایاب است و مشترى فراوان دارد.
مصادف و همراهانش با درک موقعیّت خاصّى که در آن قرار گرفته بودند همسوگند شدند که هیچ کس کالایش را کمتر از دو برابر قیمت خرید نفروشد. آنها پس از فروش کالاى تجارتى و جمعآورى سود و سرمایه به مدینه بازگشتند.
مصادف خدمت امام صادق علیهالسلام رسید، در حالى که دو کیسه پول همراه داشت و محتواى هر کیسه هزار دینار بود. او هر دو کیسه را خدمت حضرت نهاد و عرض کرد: «فدایت شوم، یکى اصل سرمایه و دیگرى سود آن است.»
حضرت فرمود: «این سود بسیارى است. چگونه آن را به دست آوردهاى؟!» مصادف تمامى ماجرا را براى امام (ع) شرح داد و این که چگونه با هم، همسوگند شدند و به آسانى سود سرشارى به دست آوردند!
حضرت با ناراحتى فرمود:
«سُبْحانَ اللَّه! به زیان مردمى مسلمان با هم، همسوگند مىشوید که متاع خویش را جز به دوبرابر قیمت خرید نفروشید؟»
آنگاه یکى از دو کیسه را برداشت و فرمود: «این سرمایه من، و ما را به چنین سودى نیاز نیست! سپس فرمود:
«یا مُصادِفُ! مُجادَلَةُ السُّیُوفِ اهْوَنُ مِنْ طَلَبِ الْحَلالِ[1]».
اى مصادف! جنگیدن با شمشیرها از به دست آوردن [روزىِ] حلال آسانتر است.
آقایان کسبه گرامی!
به خاطر سود ناچیز دنیا، زندگی را با لقمه حرام آلوده نکنید.
به قلم: محمد علی فتحی مدرس حوزه و دانشگاه
