واژه" مجوس" فقط یک بار در قرآن مجید در همین آیات مطرح شده و با توجه به اینکه در برابر مشرکان و در صف ادیان آسمانى قرار گرفتهاند چنین بر مىآید که آنها داراى دین و کتاب و پیامبرى بودهاند.
تردیدى نیست که امروز مجوس به پیروان زردشت گفته مىشود، و یا لا اقل پیروان زردشت بخش مهمى از آنان را تشکیل مىدهند، ولى تاریخ خود زردشت نیز به هیچوجه روشن نمىباشد، تا آنجا که بعضى ظهور او را در قرن یازدهم قبل از میلاد دانستهاند و بعضى در قرن ششم یا هفتم![1] این تفاوت و اختلاف عجیب یعنى پنج قرن! نشان مىدهد که تا چه اندازه تاریخ زردشت تاریک و مبهم است.
معروف این است او کتابى به نام" اوستا" داشته که در سلطه اسکندر بر ایران از بین رفته است، و بعدا در زمان بعضى از پادشاهان ساسانى بازنویسى شده[2] از عقائد آنها مطالب زیادى در دست نداریم، ولى چیزى که امروز بیش از همه شهرت دارد مساله اعتقاد به دو مبدأ خیر و شر یا نور و ظلمت است، به این ترتیب که خداى نیکیها و نور را" اهورامزدا" و خداى شر و ظلمت را" اهریمن" مىدانند، و به عناصر چهار گانه مخصوصا" آتش" احترام بسیار مىگذارند تا آنجا که آنها را" آتشپرست" مىخوانند و هر جا آنها هستند آتشکدهاى کوچک یا بزرگ نیز وجود دارد.
بعضى واژه مجوس را از ماده" مغ" که به پیشوایان و روحانیین این مذهب مىگفتند مشتق مىدانند، و" مؤبد" که اکنون به روحانیین آنها گفته مىشود در اصل از ریشه" مغود" بوده.
در روایات اسلامى آنها از پیروان یکى از انبیاى بر حق شمرده شدهاند (که بعدا از اصل توحید منحرف گشته و به افکار و عقائد شرکآلود روى آوردهاند).
در بعضى از روایات مىخوانیم مشرکان مکه از پیامبر ص تقاضا کردند از آنها جزیه بگیرد، و اجازه بت پرستى به آنها بدهد! پیامبر ص فرمود: من جز از اهل کتاب جزیه نمىگیرم، آنها در پاسخ نوشتند تو چگونه چنین مىگویى در حالى که از مجوس منطقه" هجر" جزیه گرفتهاى؟! پیامبر ص فرمود:
ان المجوس کان لهم نبى فقتلوه و کتاب احرقوه:
" مجوس پیامبرى داشتند و کتاب آسمانى، پیامبرشان را به قتل رساندند، و کتاب او را آتش زدند"![3] در حدیث دیگرى از" اصبغ بن نباته" مىخوانیم که على ع بر فراز منبر فرمود: سلونى قبل ان تفقدونى
" از من سؤال کنید پیش از آنکه مرا نیابید".
" اشعث بن قیس" (منافق معروف) برخاست و گفت: اى امیر مؤمنان چگونه از مجوس جزیه گرفته مىشود در حالى که کتاب آسمانى بر آنها نازل نشده و پیامبرى نداشتهاند؟ على ع فرمود: آرى اى اشعث قد انزل اللَّه الیهم کتابا و بعث الیهم نبیا:
" خداوند کتابى بر آنها نازل کرده و پیامبرى مبعوث نموده است"[4] و در حدیثى از امام سجاد على بن الحسین ع مىخوانیم که پیامبر فرمود: سنوا بهم سنة اهل الکتاب، یعنى المجوس:
" با آنها طبق سنت اهل کتاب رفتار کنید، منظور پیامبر اسلام مجوس بود"[5] ضمنا باید توجه داشت که واژه" مجوس" جمع است و مفرد آن" مجوسى" است.[6]
[1] - اعلام قرآن صفحه 550.
[2] - تفسیر المیزان جلد 14 صفحه 392.
[3] - وسائل الشیعه جلد 11- ابواب جهاد العدو باب 49 صفحه 96.
[4] - وسائل الشیعه جلد 11- ابواب جهاد العدو- باب 49 صفحه 96.
[5] - وسائل الشیعه جلد 11- ابواب جهاد العدو- باب 49 صفحه 96.
[6] - مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، 27جلد، دار الکتب الاسلامیه - تهران، چاپ: سى و دوم، 1374.
